Deprem anında evde olanlar nerelere saklanmalı? Türkiye genelinde yaşanan depremlerin ardından evde deprem önlemleri ve deprem anında yapılması gerekenler tekrar gündeme geliyor. Peki bu afeti yaşamadan önce, yaşarken ya da yaşadıktan sonra neler yapılmalı? Deprem anında evde nerelere saklanmalıyız? İşte uzmanlardan yanıtlar…
DEPREM ÖNCESİ EVDE YAPILMASI GEREKENLER
Deprem öncesi evde sabitlenmemiş eşyalar sabitlenmelidir. Sabitlenmesi gereken eşyalar ve detaylar için “Evde deprem önlemleri ve deprem hazırlığı” yazımızı inceleyebilirsiniz.
AFAD deprem anında nerelere saklanmalıyız? sorusunun yanıtını ve yapılması gerekenleri şu şekilde sıraladı:
Sabitlenmemiş raf, dolap, pencere gibi eşyalardan uzak durulmalıdır.
Varsa sağlam sandalyelerle desteklenmiş masa yanına veya dolgun ve hacimli koltuk, kanepe, içi dolu sandık gibi koruma sağlayabilecek eşya yanına çömelerek hayat üçgeni oluşturulmalıdır.
Sağlam eşyaların yanına hayat üçgeni oluşturacak şekilde ÇÖK-KAPAN-TUTUN hareketi ile baş ve boyun korunmalıdır.
Baş iki el arasına alınarak veya bir koruyucu (yastık, kitap gibi) malzeme ile korunmalıdır. Sarsıntı geçene kadar bu pozisyonda beklenmelidir.
Kısacası, güvenli bir yer bulup, diz üstü ÇÖKÜNÜZ, başınızı ve ensenizi koruyacak şekilde KAPANINIZ, düşmemek için sabit bir yere TUTUNUNUZ.
DIŞ DUVARLAR DAHA RİSKLİDİR
Depremlerde en önemli önlemlerden biri de önceden evlerin hangi bölümlerinin daha güvenli olduğunu bilmek gerekir. Bu noktada AFAD’ın paylaştığı bazı önemli ipuçları var.
Devrilebilecek eşyaların bulunduğu odalar daha risklidir.
Genellikle binaların dış duvarları tehlikelidir. Bununla beraber balkonlar; hem dış duvar olması hem de kırılma riski nedeniyle pencereye yakın alanlar daha risklidir. AFAD’a göre bu alanlardan uzak durmak gerekir. AFAD bilgilendirmesinde “Cam, pencere, dışarıya bakan duvar ve kapılardan, aydınlatma tesisatı veya armatürü gibi üzerinize düşecek her tür eşyadan uzak durmayı” öneriyor.
Koridorlar çoğunlukla iç duvarlarla çevrelendiklerinden daha güvenlidir.
Sarsıntı sırasında başınıza düşecek cisimlerin (duvardaki tabloların, süs eşyalarının, kitap rafları vb.) olduğu yerler, devrilebilecek mobilyalar daha risklidir.
Bu açıklamalar ışığında deprem anıda evde, pencerelerden ve dış duvarlardan uzak; üzerinize devrilebilecek bir şeyin olmadığı ve çök-kapan-tutun tekniğinde kullanılabilecek güvenli bir mobilya türünün olduğu yerler tercih edilmelidir.
AFAD bilgilendirmede şu öneriyi sunuyor: Varsa sağlam sandalyelerle desteklenmiş masa altına veya dolgun ve hacimli koltuk, kanepe, içi dolu sandık gibi koruma sağlayabilecek eşya yanına çömelin”.
Evde bu şekilde güvenli bir alanda çök-kapan-tutun yapabilir, başınızı iki elinizin arasına alarak ya da bir yastık, ya da kitap gibi malzemeyle başınızı, boynunuzu koruyabilirsiniz. Çök-Kapan-Tutun tekniğinde sırtınızı pencereye dönün. Cam kırıkları riskine karşı da yüzünüzü ve gözlerinizi koruyun.
Merdivenlere ya da çıkışlara doğru koşulmamalıdır.
Balkona çıkılmamalıdır.
Balkonlardan ya da pencerelerden aşağıya atlanmamalıdır.
Kesinlikle asansör kullanılmamalıdır.
Telefonlar acil durum ve yangınları bildirmek dışında kullanılmamalıdır.
Kibrit, çakmak yakılmamalı, elektrik düğmelerine dokunulmamalıdır.
Tekerlekli sandalyede isek tekerlekler kilitlenerek baş ve boyun korumaya alınmalıdır.
Mutfak, imalathane, laboratuvar gibi iş aletlerinin bulunduğu yerlerde; ocak, fırın ve benzeri cihazlar kapatılmalı, dökülebilecek malzeme ve maddelerden uzaklaşılmalıdır.
Sarsıntı geçtikten sonra elektrik, gaz ve su vanaları kapatılmalı, soba ve ısıtıcılar söndürülmelidir.
Pencerelerden ve camdan yapılmış eşyalardan uzak durulmalıdır.
Gerekli olan eşya ve malzemeler alınarak daha önce tespit edilen yoldan binayı derhal terk ederek toplanma bölgesine gidilmelidir.
Her büyük depremden sonra mutlaka artçı depremler olur. Artçı depremler zaman içerisinde seyrekleşir ve büyüklükleri azalır. Artçı depremler hasarlı binalarda zarara yol açabilir. Bu nedenle sarsıntılar tamamen bitene kadar hasarlı binalara girilmemelidir. Artçı depremler sırasında da ana depremde yapılması gerekenler yapılmalıdır.
DEPREM SONRASI YIKINTI ALTINDA MAHSUR KALDIYSANIZ
Paniklemeden durumunuzu kontrol edin.
Hareket kabiliyetiniz kısıtlanmışsa çıkış için hayatınızı riske atacak hareketlere kalkışmayın. Biliniz ki kurtarma ekipleri en kısa zamanda size ulaşmak için çaba gösterecektir.
Enerjinizi en tasarruflu şekilde kullanmak için hareketlerinizi kontrol altında tutun.
El ve ayaklarınızı kullanabiliyorsanız su, kalorifer, gaz tesisatlarına, zemine vurmak suretiyle varlığınızı duyurmaya çalışın.
Sesinizi kullanabiliyorsanız kurtarma ekiplerinin seslerini duymaya ve onlara seslenmeye çalışın. Ancak enerjinizi kontrollü kullanın.
DEPREM SONRASI AÇIK ALANDAYSANIZ;
Çevrenizdeki hasara dikkat ederek bunları not edin.
Hasarlı binalardan ve enerji nakil hatlarından uzak durun.
Önce yakın çevrenizde acil yardıma gerek duyanlara yardım edin.
Sonra mahalle toplanma noktanıza gidin.
Yardım çalışmalarına katılın. Özel ilgiye ihtiyacı olan afetzedelere -yaşlılar, bebekler, hamileler, engelliler- yardımcı olun.